Η στάση της Ελλάδας απέναντι στην ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της Προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Μάιο του 2025, εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την ισορροπία μεταξύ διπλωματικών φιλοδοξιών και ηθικών υποχρεώσεων.
Δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη
Σε συνέντευξή του στο Associated Press, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης εξέφρασε βαθιά ανησυχία για την κατάσταση στη Γάζα, δηλώνοντας:
«Ο εφιάλτης και ο αυξανόμενος αριθμός νεκρών στη Γάζα πρέπει να τελειώσουν».
Τόνισε επίσης την ανάγκη για άμεση κατάπαυση του πυρός και μαζική ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ υπογράμμισε τη δέσμευση της Ελλάδας στη λύση των δύο κρατών και την πρόθεσή της να λειτουργήσει ως «έντιμος διαμεσολαβητής» μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων.
Διεθνής Αντίδραση και Στάση της Ελλάδας
Περισσότερες από 20 χώρες, συμπεριλαμβανομένων παραδοσιακών συμμάχων του Ισραήλ όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Ιρλανδία και η Ισπανία, έχουν ζητήσει την άμεση παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και την εφαρμογή κατάπαυσης του πυρός. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με πρωτοβουλία 17 κρατών-μελών, εξετάζει την αναθεώρηση της συμφωνίας σύνδεσης με το Ισραήλ λόγω πιθανών παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου. El País
Αντίθετα, η Ελλάδα, αν και έχει εκφράσει ανησυχία και έχει ζητήσει την απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, δεν έχει προβεί σε πιο αποφασιστικά μέτρα ή δηλώσεις που να αντικατοπτρίζουν την κρισιμότητα της κατάστασης.
Ηθική Υποχρέωση vs. Διπλωματικός Πραγματισμός
Η στάση της Ελλάδας φαίνεται να καθοδηγείται από μια στρατηγική πραγματισμού, επιδιώκοντας να διατηρήσει ισορροπίες μεταξύ των σχέσεών της με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και τον αραβικό κόσμο. Αυτή η προσέγγιση, ωστόσο, μπορεί να ερμηνευθεί ως αποτυχία ανάληψης ηθικής ηγεσίας σε μια κρίσιμη ανθρωπιστική κρίση.
Η θεωρία του Michel de Certeau για τη «στρατηγική» ως χαρακτηριστικό των ισχυρών μπορεί να εφαρμοστεί εδώ: η Ελλάδα, ως μικρότερη δύναμη, επιλέγει μια «τακτική» προσέγγιση, αποφεύγοντας την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα μπορούσαν να διαταράξουν τις σχέσεις της με ισχυρότερους συμμάχους.
Πολιτική Θεωρία και Στάση της Κυβέρνησης Μητσοτάκη
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη φαίνεται να υιοθετεί μια πολιτική «υπερσυμμόρφωσης» με τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους, αποφεύγοντας ενέργειες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αντίθετες προς τα συμφέροντά τους. Αυτή η στάση μπορεί να ερμηνευθεί μέσω της θεωρίας του πολιτικού ρεαλισμού, όπου τα κράτη ενεργούν κυρίως βάσει εθνικών συμφερόντων και ισορροπίας δυνάμεων.
Γιατί αυτή η στάση;
- Στρατηγική συμμαχία με Ισραήλ (ενέργεια, άμυνα, τεχνολογία) — η Ελλάδα δεν θέλει να τη διακινδυνεύσει,
- Αμερικανικές ισορροπίες: Η Αθήνα είναι σε φάση «υπερσυμμόρφωσης» με τη Δύση, μετά και την υπογραφή της MDCA (Αμυντική Συμφωνία με ΗΠΑ),
- Ανησυχία για την Τουρκία: Φοβάται ότι εάν πάρει καθαρή φιλοπαλαιστινιακή θέση, η Τουρκία θα εμφανιστεί ως ο μόνος μουσουλμανικός υπερασπιστής της Παλαιστίνης στην Ανατολική Μεσόγειο — ενισχύοντας το soft power της Άγκυρας στον αραβικό κόσμο.
Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση ενέχει κινδύνους:
- Διεθνής Κριτική: Η απουσία αποφασιστικής δράσης μπορεί να οδηγήσει σε κριτική από τη διεθνή κοινότητα και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Ηθική Αξιοπιστία: Η Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ως χώρα που αποτυγχάνει να υπερασπιστεί τις αρχές του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Διπλωματικές Σχέσεις: Η στάση αυτή μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις της Ελλάδας με χώρες του αραβικού κόσμου και άλλους διεθνείς εταίρους.
Η Ελλάδα, ως Προεδρεύουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είχε την ευκαιρία να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα. Ωστόσο, η επιλογή μιας προσέγγισης βασισμένης στον διπλωματικό πραγματισμό και την αποφυγή σύγκρουσης με ισχυρούς συμμάχους έχει οδηγήσει σε μια στάση που μπορεί να θεωρηθεί ως ηθικά ανεπαρκής. Η ισορροπία μεταξύ εθνικών συμφερόντων και ηθικών υποχρεώσεων αποτελεί μια συνεχή πρόκληση για την ελληνική εξωτερική πολιτική.
About The Author
